Stanowisko w sprawie bezpłatnej pomocy prawnej
Stanowisko w sprawie bezpłatnej pomocy prawnej
-
Partia RAZEM, choć popiera inicjatywę organizacji bezpłatnej pomocy prawnej, jest jednak przeciwna niektórym szczegółowym rozwiązaniom wprowadzonym w Ustawie z dnia 25 czerwca o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej.
Pierwsze zastrzeżenie dotyczy sposobu podziału środków. Rzeczona Ustawa z jednej strony wylicza grupy uprawnione do nieodpłatnej pomocy prawnej, z drugiej strony jednak rozdziela środki pomiędzy powiaty na podstawie całkowitej liczby mieszkańców powiatu a nie liczby uprawnionych do świadczenia. Uważamy, że takie rozwiązanie jest wadliwe, zwłaszcza w niełatwej sytuacji budżetowej Państwa. Postulujemy zatem wprowadzenie sposobu podziału uwzględniającego rzeczywistą liczbę osób uprawnionych w powiecie i nałożenie na Starostów obowiązku corocznego zliczania uprawnionych w powiatach.
Drugie zastrzeżenie dotyczy sposobu określenia grona osób uprawnionych do nieodpłatnej pomocy prawnej. Wyliczając uprawnionych, Ustawa tym samym zamyka drogę do nieodpłatnej pomocy prawnej osobom, którym taka pomoc – uwzględniając zasadę sprawiedliwości społecznej – byłaby należna.
Są to chociażby osoby zatrudnione na tzw. umowach śmieciowych, gdzie wynagrodzenie wynosi często kilka złotych za godzinę pracy. Osobom o takich dochodach odmawia się opieki społecznej, a przecież nie są to dochody pozwalające na skorzystanie z odpłatnej pomocy prawnej bez uszczerbku dla możliwości zaspokojenia najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.
Są to również bardzo często osoby uprawnione do świadczeń z funduszu alimentacyjnego – pracujący samotni rodzice z dzieckiem, gdzie dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł.
Z drugiej strony, Ustawa zapewnia nieodpłatną pomoc prawną dla grup zdefiniowanych na podstawie wieku czy liczby potomstwa, nie wnikając w ich rzeczywistą sytuację materialną a tym samym możliwość uzyskania pomocy prawnej odpłatnie, na ogólnych zasadach.
W tej sytuacji RAZEM uważa, że najlepszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie jednolitego i wyłącznego kryterium dochodowego na osobę w rodzinie uprawniającego do skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej. Jeżeli jednak Ustawodawca wyliczając osoby uprawnione kierował się również innymi niż dochodowe przesłankami, postulujemy wprowadzenie dodatkowego kryterium dochodowego dla grup uprawnionych oraz rozszerzenie listy uprawnionych o osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej – na przykład wymienieni wyżej pracujący na umowach śmieciowych za niskie stawki czy rodzice pobierający alimenty.
-
Rada Krajowa zobowiązuje Zarząd do przekazania niniejszego stanowiska wszystkim Senatorom.
Stanowisko zostało przyjęte przez Radę Krajową, 15 lipca 2015 r.