Stanowisko w sprawie Puszczy Białowieskiej

Puszcza Białowieska to największy w Europie naturalny kompleks leśny, ostoja wielu rzadkich i zagrożonych gatunków zwierząt i roślin. Znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, należy do obszarów chronionych Natura 2000. Białowieski Park Narodowy obejmuje tylko niewielki fragment puszczy. Pozostałą polską częścią administrują trzy nadleśnictwa z siedzibami w Białowieży, Hajnówce i Browsku.

Puszcza Białowieska to nie tylko skarb narodowy, ale także miejsce pracy i zamieszkania wielu ludzi. W samej gminie Białowieża żyje ok. 2200 osób(1), ich duża część jest zatrudniona w leśnictwie, przemyśle drzewnym, ale jeszcze większa - w turystyce(2) (BPN odwiedza ok. 120 tysięcy turystów rocznie(3)).

Według socjologów(2) stosunek do ochrony przyrody stanowi jedną z głównych linii podziału między mieszkańcami gminy. Wydaje nam się jednak, że jest to konflikt w dużej mierze pozorny, sztucznie podsycany z powodów politycznych. Obu jego stronom w gruncie rzeczy zależy przede wszystkim na zachowaniu unikalnego charakteru i bioróżnorodności puszczy.

W maju 2014 roku kontrola NIK(4) wykazała, że prowadzona na terenie Nadleśnictw Białowieża, Hajnówka i Browsk gospodarka leśna nie zapewnia dostatecznej ochrony cennym drzewostanom. Tymczasem po ostatnich wyborach parlamentarnych nadleśnictwo Białowieża zaproponowało aż pięciokrotne zwiększenie limitu pozyskiwania drewna.

Dyrekcja Lasów Państwowych argumentuje, że wycinkę należy zwiększyć ze względu na szkody wyrządzane przez zasiedlającego świerki kornika drukarza. Obrońcy przyrody są zdania, że zagrożenie jest wyolbrzymiane (świerki stanowią tylko 30% białowieskiego drzewostanu) i należy pozwolić, by puszczę kształtowały procesy naturalne, tak jak to się działo do tej pory. Gradacja kornika zdarzała się w Puszczy wielokrotnie i las się sam odbudowywał. Ocieplenie klimatu powoduje wycofanie świerka na północ, więc jego udział w drzewostanie Białowieży i tak będzie się zmniejszał. Jego wymiana na inne drzewostany wpływa pozytywnie na bioróżnorodność.

Propozycja nadleśnictwa wydaje się motywowana nie tyle chęcią ochrony Puszczy Białowieskiej, ile dążeniem do zwiększenia pozyskania drewna. Cele działania Lasów Państwowych określa Ustawa z 28 września 1991 o lasach. Pierwszym z tych celów jest zachowanie lasów; drugim – ochrona lasów, zwłaszcza szczególnie cennych. Racjonalne pozyskiwanie drewna wymienia się dopiero na piątym miejscu.

Partia Razem uważa działania nadleśnictwa za kardynalnie sprzeczne z dwoma pierwszymi celami. Naszym zdaniem nie mają też nic wspólnego z racjonalną gospodarką. Zmiana nie przyniesie większego pożytku ekonomicznego, ani mieszkańcom gmin Białowieży, ani krajowi, a wpływ zwiększenia wycinki na koszty ogrzewania czy materiałów dla przemysłu drzewnego będzie minimalny.

Partia Razem stanowczo domaga się się od dyrekcji Lasów Państwowych i od Ministerstwa Środowiska wycofania się z tego pomysłu.

1 bip.bialowieza.pl 2 B. Markowska, X. Bukowska, M. Jewdokimow, P. Winiarski, Kapitał kulturowy w działaniu. Studium światów społecznych Białowieży, Warszawa: Collegium Civitas, ISP PAN, UKSW, 2013. 3 Kontrola NIK nr 21/2014/P13135/LB z maja 2014.