Stanowisko w sprawie szczególnej kryminalizacji zakażeń HIV

W ciągu ostatnich 30 lat zarejestrowano 19,8 tys. zakażeń HIV w Polsce. Faktyczna liczba jest jednak większa - szacuję się, że jedynie połowa z nich zna swój status serologiczny. Do testowania zniechęca m.in. szczególna kryminalizacja zakażeń oraz dyskryminacja w miejscach pracy.

Aktualnie w Polsce istnieją trzy typy przepisów, które mogą być stosowane wobec osób z HIV/AIDS: świadome narażenie na zakażenie (art. 161, §1), świadome narażenie na zakażenie inną infekcją przenoszoną drogą płciową lub chorobą zakaźną (art. 161, §2) oraz spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156, §1). Paragraf 1 artykułu 161 wyszczególnia zakażenia HIV, co przekłada się na różnicę w karach: przy pozbawieniu wolności górna granica ustawowego zagrożenia w par. 1 wynosi 3 lata, a w par. 2 -tylko rok.

Takie wyodrębnienie przepisów jest niezgodne z wytycznymi UNAIDS z 2002 roku:

[…] prawo i ustanawianie prawa związanego z transmisją i ekspozycją na HIV nie powinny wyodrębniać HIV jako czegoś szczególnego, innego aniżeli pozostałe choroby zakaźne. Takie wyodrębnienie nie tylko stygmatyzuje HIV/AIDS i osoby żyjące z HIV/AIDS […], ale przede wszystkim pozostaje w sprzeczności z zasadą równości wszystkich wobec prawa

Razem sprzeciwia się szczególnej kryminalizacji zakażeń HIV. Stygmatyzacja powoduje niechęć do testowania oraz lęk przed poznaniem swojego statusu serologicznego, co może skutkować kolejnymi nieświadomymi zakażeniami. Opowiadamy się za wykreśleniem paragrafu 1 artykułu 161.

Wciąż jednak istnieją przypadki ignorowania przez prokuraturę czy sądy naukowych dowodów dotyczących faktycznego ryzyka zakażenia. Postulujemy o edukację seksualną i antydyskryminacyjną dla sądów, gdyż wciąż istnieje możliwość karania za techniki czy zachowania, które nie powinny być karane, jak np. całowanie, pieszczoty, zastosowanie prezerwatywy przy niewykrywalnej wiremii czy bierny seks oralny.

Stanowisko przyjęte przez Radę Krajową 13 maja 2016 roku