Śląsk mniejszością etniczną!
Partia Razem opowiada się za uznaniem Ślązaków za mniejszość etniczną w Polsce. Osiem lat temu, podczas kongresu założycielskiego, przyjęliśmy stanowisko postulujące nadanie etnolektowi śląskiemu statusu języka regionalnego. Obserwując rozwój śląskiej tożsamości i działania warszawskiego rządu na polu polityki narodowościowej oraz historycznej na Śląsku, jesteśmy zdania, że nadszedł czas na bardziej zdecydowane kroki. Istnienie poczucia narodowej odrębności wśród Ślązaków jest faktem. Podczas spisu powszechnego w 2002 r. narodowość śląską zadeklarowały 173 153 osoby. 9 lat później było ich już 846,7 tys., z czego 375,6 tys. wskazało śląską jako jedyną narodowość. Ponadto w 2021 r. 31 301 obywateli Czech zadeklarowało przynależność do narodowości śląskiej. Spis Powszechny z 2021 roku potwierdza tę potrzebę. Narodowość śląską zadeklarowało 585,7 tys. osób pomimo tego, że formularz spisu skonstruowano w sposób utrudniający wybór wielu narodowości - w tym śląskiej. Poczucie identyfikacji ze śląskością wzrasta bez względu na to, która opcja polityczna jest u władzy w Warszawie. Jest to również zjawisko wykraczające poza administracyjne granice Śląska: Górnego, Opolskiego i Dolnego. Śląską tożsamość deklarują mieszkańcy innych regionów Polski przybyli ze Śląska, a także mieszkańcy Śląska, których przodkowie przybyli z innych regionów Polski.
Sprzeciwiamy się głosom, które pomimo jasnych deklaracji tysięcy polskich obywateli chcą sprowadzić śląski regionalizm wyłącznie do folkloru, bądź komercyjnej mody. Ewolucja społeczeństw jest naturalnym procesem wpisanym w losy ludzkości. Nie wierzymy w to, że w dzisiejszym świecie nie ma już miejsca dla tożsamościowych przebudzeń. Narodowość to subiektywne poczucie przynależności do wspólnoty, której można doświadczać na wiele sposobów i która zawiera w sobie różne składniki. Poczucie przynależności do niej może dojrzewać latami, bądź wynikać z konkretnych doświadczeń społecznych i politycznych. Poczucie odrębności etnicznej i kulturowej na Śląsku sięga co najmniej XIX wieku i okresu wielkich przebudzeń narodowych, a współczesne starania na rzecz uznania Ślązaków za mniejszość etniczną mają podstawy historyczne, językowe i kulturowe. Śląsk to region z własną historią, która niejednokrotnie toczyła się odrębnie od losów ziem z nim sąsiadujących. Ślązacy posiadają własne tradycje oraz język i jego dialekty wyrosłe na słowiańsko-germańskim pograniczu, które przez wieki były tłamszone przez kraje, w granicach których region ten się znajdował - w tym przez Polskę. Pomimo tego Ślązacy nie tylko zachowali swoją kulturę, ale w ostatnich dekadach aktywnie działają na rzecz jej zachowania i popularyzowania. Sprzeciwiamy się dalszym ruchom mającym na celu tożsamościową asymilację Śląska - ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska - oraz polonizację narracji o dziejach i kulturze tego regionu.
Najwyższy czas uznać podmiotowość Ślązaków i zapewnić im narzędzia do zachowywania i krzewienia swojej kultury. Ślązacy i śląskość są dobrymi wyznacznikami tego, jak pozornie przeciwstawne tradycje mogą tworzyć spójną całość, stając się ostoją wielokulturowości i tolerancji. Ich doświadczenia mogą nauczyć nas myślenia o państwie w sposób obywatelski i republikański. Uznanie Ślązaków za mniejszość etniczną to krok w stronę budowy wielokulturowej Polski, państwa, które różne wspólnoty etniczne i językowe mogą uznawać za swój dom współistniejąc na jego terytorium.
Grafika: Razem Śląsk