Program dla edukacji

Edukacja jest najważniejszym fundamentem zdrowego, szczęśliwego i twórczego społeczeństwa - priorytetową inwestycją państwa. Wizja Razem to edukacja dostępna, skuteczna, zdrowa, wyrównująca szanse i odbywająca się z poszanowaniem wszystkich osób w nią zaangażowanych. Szkoła publiczna musi programowo zapewniać wszystkim bazę niezbędnych umiejętności i wiedzy, pozwalającą na wybór dowolnej kariery, a jednocześnie dawać przestrzeń do indywidualnego rozwoju odpowiadającego predyspozycjom i zainteresowaniom. Osoba kończąca proces edukacyjny powinna posiadać kompetencje do życia w zdrowiu fizycznym i psychicznym, budowania dobrych relacji i solidarnej społeczności. Razem doprowadzi do stosowania metod edukacyjnych opartych na współczesnej wiedzy pedagogicznej, psychologicznej i socjologicznej, kształtujących krytyczne i naukowe myślenie.

Wszelkie zmiany dotyczące zarówno organizacji szkolnictwa publicznego, jak procesu edukacyjnego będą konsultowane ze środowiskami nauczycielskimi, uczniowskimi, eksperckimi oraz rodzicami i opiekunami.

Będziemy dążyć do zniesienia potrzeby funkcjonowania szkół niepublicznych poprzez doprowadzenie do osiągnięcia przez edukację publiczną wysokiego poziomu nauczania oraz komfortu osób uczących się. W konsekwencji z czasem zaprzestaniemy finansowania placówek niepublicznych z budżetu państwa.

Osoby uczące się oraz zatrudnione spędzają w budynku szkoły wiele godzin dziennie. Aby nie narażać ich zdrowia wszystkie pomieszczenia muszą spełniać normy BHP. Dzięki zagęszczeniu sieci placówek zredukujemy liczbę uczennic i uczniów w pojedynczej szkole. Liczba oddziałów będzie realnie odpowiadać fizycznym możliwościom budynku, a liczba osób w oddziale nie będzie przekraczać dwudziestu. Pozwoli to zwiększyć dostępność toalet i utrzymać bardziej higieniczne warunki na terenie placówek. Poziom hałasu obniży się, co pozytywnie wpłynie na samopoczucie osób uczących się i wszystkich osób zatrudnionych. Spadnie także zagęszczenie patogenów w powietrzu, dzięki czemu ryzyko zarażenia się chorobami będzie niższe. Zadbamy także o bezpieczne, wygodne i ergonomiczne wyposażenie sal lekcyjnych, pracowni, bibliotek, sal gimnastycznych, oraz zapewnimy praktyczne szafki do przechowywania podręczników, przyborów i materiałów, aby zapobiegać schorzeniom narządu ruchu, w szczególności kręgosłupa, osób uczących się. Zagwarantujemy też wszystkim bezpłatne, zdrowe i pełnowartościowe śniadania i obiady.

Szkoła musi być bezpieczną, dostępną przestrzenią i przyjaznym środowiskiem dla każdej osoby uczącej się. Zapewnimy dostępność architektoniczną dla osób z niepełnosprawnościami oraz miejsca odpowiadające innym potrzebom uczących się, jak np. strefy ciszy, ogródki. Realna opieka psychologiczna, pedagogiczna i pielęgniarska odpowie zarówno na indywidualne potrzeby, jak wesprze realizację programu psychologicznego i medycznego. Priorytetowym celem zmian jest eliminacja przemocy, również tej rówieśniczej. Odpowiedni program obejmie pracę z całą społecznością zaangażowaną w proces edukacyjny, rozwiązywanie problemów u ich źródła oraz niezgodę na obojętność. Zorganizujemy obowiązkowe szkolenia antydyskryminacyjne i antyprzemocowe dla wszystkich zatrudnionych w szkołach. Nikt nie będzie sam ani bezradny wobec zła i cierpienia.

Wprowadzimy bezpłatny i równy dostęp do wszystkich wysokiej jakości podręczników, materiałów i narzędzi do nauki, w tym nauki zawodu, na każdym etapie nauczania, zarówno dla osób uczących się, jak nauczycielek i nauczycieli. Zapewnimy wsparcie (w tym finansowe) kadrze nauczycielskiej chcącej poszerzać swoje umiejętności przy pomocy szkoleń i materiałów tworzonych przez wyspecjalizowane NGO. Zagwarantujemy bezpłatne pełnowartościowe posiłki wraz z odpowiednimi warunkami do ich spożycia w każdej placówce oświatowej.

Zagwarantujemy wszystkim równy i łatwy dostęp do wysokiej jakości edukacji publicznej w myśl zasady: dobre szkoły dla wszystkich. Szkoła publiczna będzie oferować każdej osobie uczącej się możliwości zdrowego i zrównoważonego rozwoju, niezależnie od predyspozycji, pochodzenia i warunków środowiskowych. Sposób finansowania edukacji będzie promował jakość nauczania i dobrostan osób uczących się, a nie wielkość szkoły, nie wymuszając zamykania mniejszych placówek. Zapewnimy odpowiednią gęstość placówek edukacyjnych. Szkoły będą stosować różnorodne metody edukacyjne, w tym oparte na nowoczesnych technologiach, pracy w terenie, wycieczkach. Samorządy zapewnią bezpłatny transport szkolny i poprzez transport publiczny zagwarantują wolność poruszania się. Bezpłatne zajęcia wyrównawcze i koła zainteresowań podkreślą prymat opieki i uczenia się przed egzaminowaniem oraz uczenia się przed nauczaniem.

Program nauczania będzie skutecznie przygotowywać osoby uczące się do zdrowego i produktywnego życia w XXI wieku, odchodząc od przeładowania wiedzą pamięciową i jednocześnie wspierając osiągnięcie maksimum indywidualnego potencjału każdego ucznia. Wraz z gronem ekspertów zredukujemy wymagania przedmiotowe w podstawie programowej. Niezbędne umiejętności przedmiotowe stworzą solidną bazę pozwalającą uczniom poznać swoje talenty i zainteresowania, które będą następnie rozwijać. Program nauczania obejmie kompetencje psychologiczne i społeczne jako równorzędny cel edukacyjny z należycie przygotowaną kadrą i dedykowanym mu czasem. Metody pracy wychowawczej wesprą inicjatywę osób uczących się i ich aktywność w społeczności szkolnej i lokalnej. Sprawdziany i egzaminy będą pełnić rolę diagnostyczną, a nie selekcyjną czy motywacyjną. Szkoła ukształtuje kompetencje miękkie: krytyczne myślenie, zdolność rozwiązywania problemów, umiejętność pracy zespołowej, kompetencje emocjonalne i społeczne. Szkoła jest miejscem zadawania pytań i kształtowania postawy ciekawości, życzliwości i szacunku. Zapewni dostępną dla wszystkich edukację cyfrową, nauczy biegłego wyszukiwania i weryfikowania źródeł informacji, wykorzystywania i tworzenia programów komputerowych. W miejsce wyuczania oderwanych od rzeczywistości wiadomości przedmiotowych wprowadzimy nowoczesne metody oparte o dyskusję, eksperymenty i obserwacje oraz uczenie się poprzez uczenie innych.

Przygotujemy osoby uczące się do wyzwań współczesnego świata. Wprowadzimy zajęcia edukacji seksualnej i edukacji klimatycznej, a także zdrowia, w tym związane z racjonalnym odżywianiem, biologią człowieka, aktywnością fizyczną w codziennym funkcjonowaniu, budowaniem świadomości na temat zdrowia psychicznego, odporności, oraz profilaktyki uzależnień. Będziemy budować w uczniach i uczennicach postawę obywatelską oraz świadomość sprawczości w kwestiach społecznych oraz nauczać o prawach pracowniczych. Zwrócimy uwagę na bieżące zagrożenia i zjawiska: konflikty, migracje oraz nierówności w wymiarze globalnym i lokalnym.

Przywrócimy szkołom uczącym zawodu (szkoły branżowe i technika) miejsce w debacie publicznej równoważne z liceami ogólnokształcącymi. Wprowadzimy mechanizmy adaptacji do zmieniającego się rynku pracy oraz do konkretnych potrzeb regionalnych i lokalnych: uaktualnione podręczniki, sprzęt, narzędzia i maszyny odpowiadające potrzebom XXI wieku oraz wzmocniona kadra wyszkolona do nauczania pod aktualne wymagania zawodowe. Zapewnimy szeroką i aktualizowaną na bieżąco ofertę kwalifikacji. Dofinansujemy szkoły branżowe i technika tak, aby koszty nauki zawodu obecnie spoczywające na uczniach zostały przeniesione na szkołę. Usprawnimy i uregulujemy współpracę z pracodawcami. Wszyscy praktykanci i pracownicy młodociani, odbywający praktyki w ramach nauki zawodu będą otrzymywać wynagrodzenie. Kształcenie ogólne będzie prowadzone na tych samych zasadach co w szkołach ogólnokształcących.

Nauczycielkom, nauczycielom i osobom uczącym zapewnimy godne płace powiązane z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce krajowej i stabilność zatrudnienia. Karta Nauczyciela i prawo pracy będą stosowane wobec wszystkich pracujących w zawodzie, w każdym typie placówek. Skończymy z darmową ponadplanową pracą nauczycielską, wprowadzając obowiązek wynagradzania wszelkiej dodatkowej pracy oraz ograniczając jej wymiar. Zredukujemy do minimum zadania związane z prowadzeniem dokumentacji i inne nie związane bezpośrednio z organizacją nauki i prowadzeniem zajęć.

Osoby zatrudnione w obszarze obsługi i administracji są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania szkół i przedszkoli i zasługują na godne traktowanie. Zagwarantujemy im dobre warunki zatrudnienia i zwiększymy ich pensje.

W Razem wiemy, jak ważna dla prawidłowego rozwoju i wyrównywania szans życiowych dzieci jest edukacja przedszkolna. Zagęścimy sieć publicznych przedszkoli, aby zlikwidować przepełnienie placówek i zapewnić każdemu dziecku łatwy dostęp do przedszkola w pobliżu miejsca zamieszkania. Przedszkola będą realnie bezpłatne, dostępne, dobrze wyposażone i atrakcyjne. Pozwoli to nam osiągnąć założony przez Komisję Europejską cel, jakim jest minimum 96% dzieci objętych edukacją przedszkolną.

Edukacja przedszkolna będzie realizowana w podejściu pedagogicznym, umożliwiając pełny i nieskrępowany rozwój młodego człowieka. Wysoko wykwalifikowana kadra będzie wspierać dzieci w odkrywaniu świata i siebie, pomagając im zaspokoić naturalną ciekawość oraz nabyć niezbędne w dalszym życiu kompetencje społeczne, takie jak umiejętność współpracy, empatia, szacunek dla różnorodności. Poznawanie swoich potrzeb i możliwości będzie skorelowane z nauką samoobsługi i skutecznej komunikacji.

Szkolna społeczność musi szanować godność każdej osoby. Szkoła będzie neutralna światopoglądowo, z życzliwością i szacunkiem podchodząc do tożsamości i przekonań każdej osoby uczącej się, o ile nie są one powodem do wyrządzania innym krzywdy. Świecką etykę wesprą zajęcia budujące kompetencje pracy ze swoimi emocjami, przekazujące umiejętności komunikacji, debaty i budowania zdrowej społeczności. Lekcje religii nie będą uwzględniane w planie lekcji. Szkolna społeczność i przestrzeń nie będą promować ani utrwalać podziałów religijnych i politycznych, jednocześnie tworząc bezpieczną przestrzeń dla debaty. Nauczanie będzie odbywać się w przestrzeni wolnej od symboli religijnych, politycznych, czy każdych dzielących ludzi ze względu na przekonania i identyfikację. Uroczystości religijne czy polityczne nie będą mieć miejsca w działalności szkoły ani na jej terenie.

Szkoła, jako instytucja prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego, powinna być sercem lokalnej wspólnoty. Musi być otwarta dla lokalnej społeczności i stanowić centrum aktywności i aktywizacji mieszkańców. Ponieważ budynki szkół stoją wieczorami oraz w weekendy i święta puste, mogłyby stanowić swego rodzaju filie domów kultury, użyczając nieodpłatnie pomieszczeń na zajęcia dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów, próby lokalnych zespołów i chórów, czy występy miejscowych artystów. Biblioteki szkolne, po poszerzeniu księgozbioru, mogłyby po zajęciach dydaktycznych pełnić funkcje bibliotek publicznych. Dyrekcje szkół powinny współpracować ze społecznością lokalną, aby wspólnie budować i wzmacniać poczucie przynależności, patriotyzm lokalny oraz rozwijać kulturę i gwarantować dostęp do niej.

Żeby było to możliwe, niezbędne jest adekwatne finansowanie z budżetu centralnego. Trzeba za godziwą płacę zatrudnić personel do obsługi projektów kulturalnych i oświatowych, opłacić media w czasie funkcjonowania budynku szkoły jako placówki kultury, zapewnić utrzymanie porządku na terenie należącym do placówki.

Konieczne jest także zagwarantowanie i respektowanie przez władze centralne kompetencji władz lokalnych w zakresie organizacji pracy placówek i zarządzania nimi.

Fot. Savannah Wakefield